Nội dung
IPO là việc phát hành công khai chứng khoán lần đầu tiên của một tổ chức nào đó. IPO phản ánh tình hình giá trị chứng khoán của một công ty hay tổ chức nào đó. Hãy cùng tìm hiểu cụ thể IPO là gì nhé!
Bên cạnh các câu hỏi kiến thức như concept là gì? hay về những lời đồn SCP là gì? trên mạng internet thì cũng có nhiều người thắc mắc về IPO: IPO nghĩa là gì trong giới kinh doanh, chứng khoán,
IPO là gì?
IPO là viết tắt của từ Initial Public Offering, tức việc phát hành chứng khoán lần đầu hoặc chính thức niêm yết cổ phiếu ra thịt trường chứng khoán.
Đối với những ai kinh doanh hay quan tâm đến chứng khoán đều biết đến IPO. Đây là công việc thể hiện nhà kinh doanh lần đầu niêm yết chứng khoán ra ngoài thị trường để gọi vốn cho các dự án của công ty.
Khi công ty thực hiện IPO, các nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức đầu tư có thể mua cố phiếu sau khi đã được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán, từ đó trở thành cổ đông của công ty đó và hưởng những quyền lợi của một cổ đông thường.
Tất cả những lần phát hành đầu tiên mới được coi là hoạt động IPO, khi công ty cần gọi vốn lần thứ hai và phát hành thêm trái phiếu, cổ phiếu thì sẽ không được tính là IPO.
IPO mang lại nhiều lợi ích cho công ty phát hành, khi một công ty thực hiện IPO, người ta sẽ biết được đó là công ty nào và xem xét nhiều yếu tố để quyết định đầu tư.
Mối quan hệ của IPO với các loại công ty hiện nay
Hiện nay trên thị trường có hai dạng công ty phổ biến và có mối quan hệ mật thiết với IPO là công ty đại chúng và công ty tư nhân.
Công ty đại chúng
Khoản 1, điều 25, luật chứng khoán năm 2006 quy định về Công ty đại chúng:
(1) Công ty đã thực hiện chào bán cổ phiếu ra công chúng;
(2) Công ty có cổ phiếu được niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán hoặc trung tâm giao dịch chứng khoán;
(3) Công ty có cổ phiếu được ít nhất một trăm nhà đầu tư sở hữu, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và có vốn điều lệ đã góp từ 10 tỷ đồng Việt Nam trở lên.
Công ty đại chúng là công ty có số vốn lớn, kinh doanh rộng và thường có nhiều chủ sở hữu. Việc thực hiện IPO có thể làm thay đổi tỷ lệ sở hữu công ty cổ phần của các cổ đông nhưng công ty đại chúng không đặt việc này lên trên đầu. Mối quan tâm nhất tại thời điểm phát hành chứng khoán lần đầu của công ty đại chúng là bán được bao nhiêu chứng khoán, huy động vốn được bao nhiêu, số vốn huy động từ việc bán trái phiếu hay cổ phiếu. Bởi vậy số lượng cổ đông của công ty đại chúng không hạn chế.
Các công ty đại chúng phải có một ban quản trị gồm những người đủ chuyên môn để ra những quyết định quan trọng. Chứng khoán được niêm yết trên sàn giao dịch, công bố rộng rãi như một mặt hàng hóa ai cũng có thể mua được. Bởi vậy, công ty đại chúng thường thực hiện IPO một cách ít cân nhắc hơn công ty tư nhân.
Công ty tư nhân
Công ty tư nhân là các công ty đóng, các doanh nghiệp sở hữu nhưng không phải của chính phủ, hoặc là các công ty có vốn nhỏ, kinh doanh không lớn.
Bởi hình thức là công ty đóng nên doanh nghiệp tư nhân thường rất ít hoặc không có cổ đông. Phạm vi kinh doanh không lớn nên công ty dạng này không cần quá nhiều vốn. Nếu muốn góp vốn với công ty thì có thể liên hệ với chủ sở hữu, bằng mục đích hỗ trợ đầu tư. Nói cách khác, công ty tư nhân mà có vốn nhỏ hơn 10 tỷ đồng sẽ không thực hiện IPO.
Tại sao phải thực hiện IPO?
Có thể nói huy động vốn là mục đích chính của các công ty khi thực hiện IPO. Việc phát hành chứng khoán hay niêm yết cố phiếu lần đầu đều mang một ý nghĩa lớn đối với mỗi công ty.
Khi thực hiện IPO, công ty có thể là phát hành trái phiếu, bán trái phiếu cho các nhà đầu tư và dễ dàng có được vốn huy động hơn là việc phát hành cổ phiếu. Bởi trái phiếu chính là “giấy ghi nợ” cho các nhà đầu tư. Theo thời gian quy định ghi trên trái phiếu, nhà phát hành sẽ phải trả lãi theo kì hoặc lãi gộp cho người mua trái phiếu, hay còn gọi là chi phí khi đi vay vốn. Bất kể công ty làm ăn có lãi hay lỗ thì vẫn phải thực hiện trả trái tức cho người mua trái phiếu.
Tuy nhiên nhà phát hành quan tâm số lượng vốn huy động được, từ đó dùng cho các dự án kinh doanh của công ty. Họ phải tính toán trước khi phát hành trái phiếu sao cho số tiễn lãi từ các dự án phải lớn hơn trái tức và chi phí phát hành.
Cái lợi của việc phát hành trái phiếu (lần đầu) là tỷ lệ sở hữu của các cổ đông sẽ không thay đổi, các phần trăm cổ phiếu không bị tách nhỏ lẻ. Người từ bên ngoài không thể nắm quyền điều hành hay các chức vụ trong hội đồng quản trị không bị lung lay. Ngược lại, hệ số nợ của công ty sẽ tăng cùng một loạt các hệ số trả ngay,… điều này một phần nào ảnh hưởng đến mức độ vững chãi của công ty.
Facebook thực hiện thành công IPO vào năm 2012
Có một loại khác khi thực hiện IPO, đó là niêm yết cổ phiếu IPO lên sàn giao dịch chứng khoán. Tức là công ty sẽ bán cổ phiếu, cổ phần của mình cho các nhà đầu tư để huy động vốn.
Trong khía cạnh khác, đây là hình thức, cơ hội để các công ty lớn mua lại hay sát nhập các công ty nhỏ hơn, đang đứng trước bờ vực phá sản bằng việc mua lại cổ phiếu (quyền sở hữu công ty) khi các công ty này phát hành cố phiếu.
Lợi ích của việc phát hành cổ phiếu lần đầu là các công ty sẽ tăng số vốn chủ sở hữu, tăng sự uy tín của công ty. Tuy nhiên công ty sẽ bị chia thành nhiều phần nhỏ, khó kiểm soát hơn.
Các điều kiện để thực hiện IPO
Để thực hiện IPO không phải đơn giản, cần có những giấy tờ liên quan và phải chứng minh tài chính nhiều mặt. Theo luật chứng khoán Việt Nam 2006, để phát hành chứng khoán lần đầu cần có các điều kiện sau:
Có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký từ 10 tỷ VNĐ trở lên dựa trên những giá trị trên sổ kế toán.
Hoạt động kinh doanh năm trước năm đăng ký chào bán cổ phiếu cần có lãi, không có lỗ cho đến năm đăng ký đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán.
Đưa ra phương án phát hành, sử dụng vốn thu từ đợt chào bán và được Hội đồng quản trị thông qua.
Các thủ tục cần có khi xin phát hành chứng khoán
Các giấy tờ cần phải có khi phát hành chứng khoán lần đầu gồm:
- Giấy xin phép đăng ký phát hành chứng khoán.
- Bản sao có công chứng giấy phép thành lập và giấy phép kinh doanh.
- Điều lệ công ty.
- Giấy tờ chứng minh nghị quyết của Ban hội đồng quản trị về việc phát hành chứng khoán lần đầu.
- Bản cáo bạch một cách chi tiết tình tình tài chính và tình hình kinh doanh của công ty trong hai năm gần đây nhất.
Các phương thức chào bán chứng khoán lần đầu IPO
Dự trên bộ luật Chứng Khoán Việt Nam 2006, các phiên IPO được chào bán theo các phương thức sau:
Các phương tiện phát thông tin mang tính đại chúng như báo, đài, internet, mạng xã hội,…
- Đấu giá chứng khoán kiểu Hà Lan.
- Bảo lãnh cam kết.
- Tự phát hành.
- Mua buôn và bán lại.
- Dịch vụ với trách nhiệm cao nhất.
Rủi ro thường gặp khi thực hiện IPO
Bên cạnh các lợi ích IPO có thể mang lại cho công ty thì cũng có những rủi ro xung quanh nó dễ xảy ra, gây tổn thất cho công ty.
Chi phí phát hành chứng khoán lần đầu rất cao cùng giấy tờ phức tạp, nếu công ty không nắm chắc được mức chi tiêu cũng như mức độ hiểu biết của mình sẽ khiến công việc thực hiện IPO trở nên khó khăn, mất thời gian và kinh phí thực hiện.
Khi xác định thực hiện IPO, các thành viên Ban quản trị sẽ phải chịu trách nhiệm và gánh nặng nhiều hơn, phải đảm bảo các bước đi luôn rõ ràng và thuận lợi nhất.
Công ty sẽ phải chịu áp lực về việc duy trì tốc độ tăng trưởng, nếu sau khi phát hành chứng khoán lần đầu công ty làm ăn thua lỗ thì vị trí và giá trị cố phiếu trên sàn giao dịch sẽ giảm xuống, giá trị công ty cũng theo đó mà đi xuống. Ban giám đốc sẽ phải đối mặt với tình trạng nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu, cổ phiếu rớt giá,.. rất khó cho việc nâng giá trị cố phiếu khi cần huy động vốn.
Việc cố phần bị chia nhỏ thành nhiều phần khiến việc kiểm soát công ty trở lên khó khăn hơn, dễ bị thâu tóm bởi đối thu hoặc công ty to lớn hơn.
IPO và ICO khác nhau như thế nào?
IPO là một hành động, một cách thức huy động vốn bằng cách phát hành chứng khoán lần đầu.
ICO là tên một loại trái phiếu. Một dự án ICO thành công sẽ giúp việc huy động vốn trở nên dễ dàng hơn.
Bởi vậy IPO và ICO hoàn toàn khác nhau về mặt ý nghĩa dù chúng đều được dùng trong thị trường chứng khoán.
Những kiến thức trên đã giúp bạn hiểu IPO là gì? IPO có vai trò như thế nào trong làng chứng khoán? Các công ty luôn cần cân nhắc thật kỹ trước khi quyết định phát hành chứng khoán lần đầu.
Xem thêm >> ISP là gì? ISP có những loại nào? Tổng hợp các thông tin mới nhất về ISP
